‘Pakketautomaten geen wondermiddel voor groeiende bezorgdruk’

Pakketautomaten worden gepresenteerd als duurzame oplossing, maar uit onze inventarisatie blijkt een genuanceerder beeld.

De explosieve groei van online bestellingen, vooral rond Black Friday, Sinterklaas en Kerst, zet het Nederlandse bezorgsysteem meer en meer onder druk. Pakketautomaten worden gepresenteerd als dé duurzame oplossing, maar uit onze inventarisatie blijkt een genuanceerder beeld.

Uit een analyse van bijna duizend onlinereacties op nieuwsartikelen over PostNL pakketautomaten, komt een sterk verdeeld beeld boven: slechts 15% van de reacties van gebruikers is echt enthousiast, terwijl 35% gefrustreerd is en 30% principieel tegen. Werkende, tech-savvy mensen die dichtbij een automaat wonen, zijn redelijk positief over het systeem. Maar de meerderheid klaagt over technische problemen, volle automaten, waardoor zij naar verafgelegen locaties worden verwezen, en slechte klantenservice. Bovendien wordt geschat dat 15 tot 20 procent van de Nederlandse bevolking, ouderen zonder smartphone, digibeten, mensen met een beperking, het systeem helemaal niet kan gebruiken.

Het fundamentele probleem is tweeledig: de enorme groei van pakketjes én de verwachting dat bezorging niets mag kosten. Pakketautomaten helpen bezorgdiensten efficiënter te werken door meerdere pakketten in één stop te leveren, maar creëren tegelijk nieuwe overlast in buurten door de drukte van mensen die al dan niet met de auto pakketten komen ophalen op plekken die daar niet altijd geschikt voor zijn en sluiten daarnaast kwetsbare groepen uit. Elektrische bestelwagens verminderen weliswaar emissies, maar lossen de verkeers- en ruimteproblematiek in die buurten niet op. Terwijl juist het gebruik van afleverpunten en de juiste pakketautomaten, als er maar voldoende dichtbij zijn, tot veel minder kilometers kan leiden.

De echte oplossing vereist een systeemverandering, waarbij ontvangers veel meer regie krijgen wanneer en waar je iets wilt ontvangen. Dit vraagt een breder aanbod van afleveropties, van thuisbezorging en persoonlijke pakketboxen tot automaten en afhaalpunten, gecombineerd met slimme checkout-systemen bij webwinkels. Onderzoek van Breda University of Applied Sciences laat bijvoorbeeld zien dat sommige groepen ook best willen wachten op een pakketje, en het niet per se de volgende dag willen hebben, áls ze maar kunnen kiezen wanneer het wél komt.

Als dit niet gezamenlijk wordt opgepakt, door webwinkels, bezorgdiensten én gemeenten, blijven we zitten met overbelaste bezorgers, onveilige verkeerssituaties in woonwijken, gefrustreerde ontvangers die met de auto naar verafgelegen locaties rijden (niet duurzaam) én een systeem dat een vijfde van de bevolking uitsluit.